በኢንዱስትሪ ፓርክ ውስጥ የሚሠሩ ሴት ሠራተኞች የሰብአዊ መብቶች አያያዝ እንዲሻሻል ባለግዴታዎች የበኩላቸውን ድርሻ የመወጣት ኃላፊነት አለባቸው

የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን (ኢሰመኮ) በአዳማ የኢንዱስትሪ ፓርክ ውስጥ በመሥራት ላይ የሚገኙ ሴት ሠራተኞች የሰብአዊ መብቶች አያያዝን በተመለከተ በሰኔ ወር 2014 ዓ.ም. የመጀመሪያ ሳምንት በተደረገው ድኅረ ክትትል የተለዩ ግኝቶች ላይ መስከረም 6 ቀን 2015 ዓ.ም. በቢሾፍቱ ከተማ ከመንግሥት አስፈጻሚ አካላት፣ ከአዳማ ከተማ የፖሊስ አካላት፣ ከሚመለከታቸው ሲቪል ማኅበራት፣ የኢንዱስትሪ ፓርክ አስተዳደር ኃላፊዎች፣ የአሠሪዎችና የሠራተኞች ማኅበራት ፌዴሬሽኖች እና የዓለም አቀፍ ተቋማት ጋር ውይይት አካሂዷል።

በድኅረ ክትትል ግኝቶች ላይ በተካሄደው ውይይት በክትትሉ የተለዩ ጠንካራና ትኩረት የሚሹ ክፍተቶች ለተሳታፊዎች ቀርበዋል፡፡ በጠንካራ ጎን ከተነሱት መካከል፣ ሠራተኞች የማኅበራዊ ዋስትና ተጠቃሚ መሆናቸው፣ የመደራጀት መብትን ለማስከበር በጎ ጅምሮች መኖራቸው፣ ከወሲባዊና ሥነ ተዋልዶ ጤና እንዲሁም የሕይወት ክህሎት ጋር የተያያዘ መረጃ የማግኘት መብትን ለማስጠበቅ መሠራቱ እና በፓርኩ የአንድ ማዕከል አገልግሎት ለሟሟላት በተለያዩ ተቋማት ቢሮዎች መመቻቸታቸው የሚጠቀሱ ናቸው። 

በሌላጎኑ በመንግሥት አካላት መደረግ ያለበት ቁጥጥር አነስተኛ መሆኑ፣ በጨርቃ ጨርቅ እና አልባሳት ኢንዱስትሪ ዘርፉ የጤና ጉዳት የሚያስከትሉ ሥራዎችን ለመለየት የሚያስችሉ አሠራሮች አለመዘርጋት፣ ሕግን ያልተከተለ የሴት ሠራተኞች ቅነሳ መደረጉ እና ለትርፍ ሰዓት ሥራ የሚከፈለዉ ክፍያ አነስተኛና አስገዳጅ መሆኑ ውይይት ከተደረግባቸው ክፍተቶች መካከል ተጠቃሽ ናቸው። በተጨማሪም ለነፍሰ ጡርና ለወለዱ ሴት ሠራተኞች የሚደረገው ድጋፍ በቂ አለመሆኑ፣ ከወሊድ በኋላ አብዛኞቹ ሴቶች ወደ ሥራ የማይመለሱ መሆኑ፣  በአሠሪና ሠራተኛ ጉዳይ አዋጅ ላይ የተመለከተው የዝቅተኛ ደመወዝ ወሳኝ ቦርድ ተቋቁሞ ወደ ሥራ እንዲገባ አለመደረጉ በድኅረ ክትትሉ የተለዩ እና ሰፊ ውይይት የተደረገባቸው ሌሎች ዋና ዋና ግኝቶች ናቸው፡፡ 

የኢሰመኮ የሴቶችና ሕፃናት መብቶች ሥራ ክፍል ዳይሬክተር ላምሮት ፍቅሬ በዝግጅቱ ላይ ባደረጉት ንግግር በኮሚሽኑ የክትትል ግኝቶችና በውይይት የተገኙ ግብዓቶችን መነሻ በማድረግ በቀጣይ የተለያዩ ስልቶችን በመጠቀም የማስተካከያ እርምጃዎች እንዲወሰዱ ምክረ ሃሳብ ሰጥተዋል። አክለውም በሕግ የተቀመጡ የሴት ሠራተኞች መብቶችን ማክበር፣ ማስከበር እና ማሟላት ላይ ትኩረት በመስጠት ባለግዴታ አካላት ከተሰጣቸው ሥልጣንና ኃላፊነት በመነሳት የበኩላቸውን ድርሻ እንዲወጡ ጥሪ አድርገዋል።

በተካሄደው የምክክር መድረክም በክትትሉ ግኝቶችና ምክረ ሃሳቦች መሠረት በቀጣይ እያንዳንዱ ባለግዴታ አካላት መሥራት ባለባቸው ጉዳዮች ላይ የወደፊት አቅጣጫ ተቀምጧል፡፡

በዚህም መሰረት በኢንዱስትሪ ፓርክ ውስጥ የሚሠሩ ሴት ሠራተኞች መብቶች አያያዝን ለማሻሻል የሠራተኞቹ የመደራጀት መብት ሕጉን እና ሥርዓቱን ተከትሎ በተሟላ ሁኔታ እንዲከበር፣ የሠራተኛ እና ማኅበራዊ ጉዳይ ሚኒስቴር እና በተዋረድ የሚገኙ ቢሮዎች በፓርኩ ውስጥ በሚገኙ ፋብሪካዎች ላይ ተገቢ የሆነ መደበኛ ቁጥጥር ለማድረግ እና እርምት ለመውሰድ የሚያስችል አሠራር መዘርጋት እንዳለባቸው ተመላክቷል፡፡ በአሠሪና ሠራተኛ ጉዳይ አዋጅ ላይ የተመለከተው የዝቅተኛ ደሞዝ ወሳኝ ቦርድ ተቋቁሞ ወደ ሥራ እንዲገባ በማድረግ የሴት ሠራተኞች በቂ ክፍያ የማግኘት መብት ላይ ያላቸውን የመደራደር አቅም ማሳደግ እንደሚገባም ተገልጿል። 

በተመሳሳይ መልኩ ባለግዴታ አካላት የቁጥጥር መስፈርቶችን በማዘጋጀት የሥራ መደቦቹ የሚያስፈልጋቸውን የደኅንነት መጠበቂያ ቁሳቁሶችና ሌሎች ተጨማሪ ድጋፎች በመለየት የቁጥጥር ሥራ መሥራት እንዳለባቸው፣ ሴት ሠራተኞች የወሲባዊና ሥነ ተዋልዶ ጤና መብቶችን የሚመለከቱ መረጃዎችና አገልግሎቶች ተጠቃሚ እንዲሆኑ ለሁሉም ሴት ሠራተኞች ስልጠና የሚያገኙበት አሠራር መዘርጋት እንዳለበት ተገልጿል፡፡ የቤተሰብ ምጣኔ አገልግሎቶች ተደራሽነትን ማረጋገጥ፣ የነፍሰ ጡር እናቶች የጤና ክትትልን ማሻሻል፣ የወለዱ እናቶች ሥራቸውን የሚያቋርጡበትን ምክንያት በተመለከተ በባለግዴታ አካላት ጥናት መደረግ እንዳለበት እና በአጠቃላይ የሴት ሠራተኞችን መብቶች አያያዝ ለማሻሻል ባለግዴታ አካላት ሰፊ ሥራ የሚጠበቅባቸው መሆኑን አጽንዖት በመስጠት የውይይት መድረኩ ተጠናቋል፡፡