የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን (ኢሰመኮ) ሰብአዊ መብቶቻቸው የተጣሱባቸው አቤቱታ አቅራቢዎች የተለያዩ የሕግ፣ ማኅበራዊና ሥነልቦናዊ ድጋፍ አገልግሎቶችን በተሟላ መልኩ ማግኘት የሚችሉበትን እና በፌዴራልና ድሬዳዋ ማረሚያ ቤቶች ከእናቶቻቸው ጋር በእስር ላይ ለሚገኙ ሕፃናት የቅብብሎሽ ሥርዓት ከባለድርሻ አካላት ጋር በትብብር ለመዘርጋት በዘርፉ ከተሰማሩ መንግሥታዊና መንግሥታዊ ካልሆኑ ተቋማትና ሲቪክ ማኅበረሰብ ተወካዮች ጋር ነሐሴ 13 ቀን 2014 ዓ.ም. ስብሰባ አካሂዷል።
ኢሰመኮ በአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር በሚገኙ ፖሊስ ጣቢያዎች፣ በፌዴራል ፖሊስ ኮሚሽን የወንጀል ምርመራ ቢሮ የሚገኙ የተጠርጣሪዎች ማቆያ ቤቶች እና የፌዴራል ማረሚያ ቤቶች ላይ ባካሄደው የክትትልና ምርመራ ሥራ የተለያዩ ክፍተቶችን ለይቷል። በፖሊስ ጣቢያዎች የተጠርጣሪ ማቆያዎች ውስጥ የሚገኙ ተጠርጣሪዎችና ማረሚያ ቤቶች ያሉ ታራሚዎች አያያዝ በተቋማት አቅም እጦት ምክንያት አለመሻሻል፣ አቅም የሌላቸው ተጠርጣሪዎችና ታራሚዎች ቃል ከመስጠታቸው በፊትም ሆነ በምርመራ ወቅት እንዲሁም የአመክሮ ጊዜ ጨርሰው ወይም የተለያየ የመብት ጥያቄዎች ማቅረብ ለሚፈልጉ ታራሚዎች ተገቢውን አግልግሎት ለመስጠት የሚታዩ ውስንነቶች ተጠቃሽ ናቸው።
በተጨማሪም በኮሚሽኑ ሥልጣን ስር ክትትል የሚደረግባቸው ጉዳዮችን እልባት ለመስጠት ነፃ የሕግ፣ ማኅበራዊና ስነልቦናዊ ድጋፍ እንዲያገኙ የሚያደርግ ሥርዓት ባለመኖሩ ምክንያት ተገቢውን አግልግሎት መስጠት አለመቻልና የማስማማትም ሆነ ማኅበራዊና ሥነልቦናዊ ድጋፍ አገልግሎቶች አለመኖር ኮሚሽኑ ለሚያከናውናቸው ሰብአዊ መብቶች የማስከበር ሥራዎች ላይ ተግዳሮቶች ሆነው ይታያሉ።
ከአጋር አካላት ጋር የትብብር፣ የቅንጅት እና የቅብብሎሽ አሠራር መፍጠር ላይ ባተኮረው የውይይት መድረክ የፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሕፃናት ፍትሕ ፕሮጀክት ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ዳኛ ልዑለሥላሴ ሊበን፣ የፌዴራልና ድሬዳዋ ማረሚያ ቤቶች ምክትል ኮሚሽነር ሙላት አለሙና ኮሚሽነር ወንድሙ ጫማ ፣ የአዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽን የእስረኞች አስተዳደር ኃላፊ፣ የአዲስ አበባ ሴቶችና ሕፃናት ቢሮ ምክትል ኃላፊ ክብርት ወ/ሮ ሜሮን አራጋው እና የፍትሕ ሚኒስቴር ተወካዮችን ጨምሮ 55 የሚሆኑ በፍትሕ ዘርፉ የተሰማሩ መንግሥታዊ ተቋማት፤ የሕግ፣ ማኅበራዊና ሥነልቦናዊ ድጋፍ የሚሰጡ መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶችና የሲቪክ ማኅበራት ተወካዮች ተሳትፈዋል፡፡
የኢሰመኮ ምክትል ዋና ኮሚሽነር ራኬብ መሰለ በመክፈቻ ንግግራቸው፣ የሰብአዊ መብቶች ጥበቃ በዘርፉ ከተሰማሩ ባለድርሻ እና አጋር አካላት ጋር በመተባበርና በመቀናጀት የሚከናወን መሆኑን ገለጸዋል። አክለውም ብሔራዊ የሰብአዊ መብቶች ድርጅቶች ዓለም አቀፍ ደረጃቸውን ጠብቀው ሰብአዊ መብቶችን እንዲያስከብሩ በተባበሩት መንግሥታት የፓሪስ መርሆች ውስጥ ከተቀመጡት መስፈርቶች መካከል አንዱ እንደሆነና ኮሚሽኑም በስትራቴጂክ ዕቅዱ ቁልፍ ተግባር አድርጎ እየሠራበት መሆኑን አመላክተዋል፡፡ የኢሰመኮ የአካል ጉዳተኞችና አረጋውያን መብቶች ኮሚሽነር ርግበ ገብረሐዋርያ በበኩላቸው ለወደፊቱ ወጥ የሆነ መደበኛ ሥርዓት የሚዘረጋው ቅብብሎሽ ሥርዓት እንደተጠበቀ ሆኖ ይህን መጠበቅ ሳያስፈልግ ኢመደበኛ በሆነ መንገድ በመተባበር አገልግሎቱን በአፋጣኝ ለማስጀመር ስምምነት ላይ መደረሱን ገልጸዋል፡፡
በስብሰባው ተሳታፊ የነበሩት የኬንያ ሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን ባልደረባ ጆሴፍ ኦቲዬኖ፣ የማኅበራዊና ሥነልቦና ድጋፍ አገልግሎት በቅንጅት የሚሰጥበትን አሠራር አስመልክቶ የኬንያን ተሞክሮ ለተሳታፊዎች አጋርተዋል። በፌዴራል ጠቅላይ ፍርድ ቤት የሕፃናት ፍትሕ ፕሮጀክት ጽሕፈት ቤት ኃላፊ ዳኛ ልዑለሥላሴ ሊበን ሕፃናት ተጠቂ ወይም ምስክር እንዲሁም በወንጀል ተግባር ተሳታፊ ሆነው እንዲሁም በወላጆች መካከል በሚከሰት አለመግባባት ምክንያት ወደ ፍርድ ቤት የሚቀርቡ ሕፃናትን ጥቅምና ደኅንነት (best interest of the child) ለማስጠበቅ በትግበራ ላይ ያሉ የቅብብሎሽና የትብብር ሥራዎች ላይ ማብራሪያ ሰጥተዋል፡፡
በውይይቱ ላይ የአዲስ አበባ የሴቶችና ሕፃናት ቢሮ በከተማው በሚገኙ ሁሉም ክፍለ ከተማዎች በተሰጠው ሥልጣንና ኃላፊነት መሰረት ነፃ የሕግ ድጋፍ አገልግሎትና የፓራ ሌጋል (Para Legal) ባለሙያዎች በተጠናከረ መንገድ አገልግሎት እየሰጠ መሆኑን የቢሮው ምክትል ኃላፊ ክብርት ወ/ሮ ሜሮን አራጋው ተናግረዋል። አክለውም ይህ አገልግሎት ኢሰመኮ ካለው ፍላጎት ጋር ተመጋጋቢ በመሆኑ ተቀናጅቶ መሥራት እንደሚቻልና በስብሰባው የተገኙ አገልግሎት ሰጪ ተቋማት ከቢሮው ጋር በተፈራረሙት የትግበራ ስምምነት መሰረት አገልግሎት በመስጠት የተቋቋሙለትን ኃላፊነት ለመወጣት ኮሚሽኑ ለሚልካቸው ተጎጂዎች አገልግሎት መስጠት መጀመር የሚቻል መሆኑን አስረድተዋል።
የኢሰመኮ የክትትልና ምርመራ ሥራ ክፍል ከፍተኛ ዳይሬክተር የሆኑት ይበቃል ግዛው ባሰሙት የማጠቃለያ ንግግር፣ ኮሚሽኑ ሊዘረጋው በዝግጅት ምዕራፍ ላይ ለሚገኘው የቅንጅት፣ የትብብር እና የቅብብሎሽ ሥርዓት በቂ ግብዓት መሰብሰብ የተቻለበትና የአጋር አካላት ዝግጁነትን ለመገንዘብ ዕድል የተገኘበት መሆኑን አመላክተዋል፡፡
